Spośród trzech gatunków jaskółek występujących w Polsce, dwa budują charakterystyczne gniazda z gliny i ziemi zlepionej śliną: jaskółka dymówka robi je wewnątrz budynków, natomiast jaskółka oknówka na zewnątrz.
Pierwsza związana jest głównie z obszarami wiejskimi, gdzie do budowy gniazd ma do dyspozycji wiele otwartych zabudowań gospodarczych jak obory, stodoły czy stajnie. Natomiast jaskółki oknówki na siedliska upodobały sobie balkony w blokach, oraz pionowe ściany zaraz pod dachami domów.
Gniazda obydwu gatunków są podobne, mają kolor szarobrązowy, kulisty kształt i przyczepione są do ściany budynku. Między górnym brzegiem gniazda a sufitem pomieszczenia ptaki zostawiają szczelinę, przez którą wlatują do środka gniazda.
Jaskółki są ptakami migrującymi, zimy spędzają w środkowej i południowej Afryce, gdzie odlatują we wrześniu i październiku. Do Polski obydwa gatunki wracają w kwietniu, lub w maju i po przylocie przystępują do przygotowania gniazda. Zazwyczaj wracają w to samo miejsce które zajmowały w poprzednim roku.
Jeśli ich gniazdo jest uszkodzone naprawiają je, natomiast jeżeli uległo zniszczeniu – budują nowe. Chętnie wykorzystują też specjalne półki i budki dla jaskółek. Gdy gniazdo jest gotowe, samica składa 3-5 białawych jaj, które następnie wysiaduje na zmianę z samcem. Po około 14 dniach wykluwają się pisklęta. Młode są bardzo intensywnie karmione przez oboje rodziców i po 3 tygodniach opuszczają gniazdo. Dzięki tak szybkiemu rozwojowi młodych, para jaskółek może wyprowadzić nawet do trzech lęgów w ciągu roku.
Autor: mgr Krzysztof Dudek
Instytut Zoologii UP w Poznaniu
